Wat is alimentatie?

Alimentatie of onderhoudsplicht betekent het meebetalen aan de kosten van levensonderhoud na echtscheiding of na beëindiging van een relatie. De vorm van alimentatie is meestal een bedrag per maand, maar er kan ook in natura worden betaald zoals het daadwerkelijk voldoen van kosten ( kleding kinderen, kosten woning).

Er zijn twee vormen van alimentatie:

• Kinderalimentatie
• Partneralimentatie
  
  

Kinderalimentatie

Leidraad bij het vaststellen van kinderalimentatie is ervoor te zorgen dat kinderen na een scheiding er zo min mogelijk op achteruitgaat. Er bestaan richtlijnen van het Nibud voor de kosten van de kinderen en een richtlijn van de rechtbanken (Trema normen) waarop de bijdragen van de ouders kan worden vastgesteld.

Aan de hand van een aantal gegevens kan een kinderalimentatieberekening worden gemaakt. Hierbij is het in ieder geval van belang om te weten:

• Wat is het inkomen van beide ouders bij het uit elkaar gaan en wat is het huidige inkomen;
• Hoe is de gezinssamenstelling na scheiding;
• Zijn er nog andere kinderen waarvoor een bijdrage voor wordt betaald;
• Ook is het van belang hoe oud de kinderen zijn en hoe de zorgverdeling tussen de ouders is. Hoeveel dagen of nachten zijn zij bij de ene ouder en bij de andere ouder;
• In uitzonderlijke gevallen zijn bepaalde schulden nog van belang maar in het algemeen wordt er van uit gegaan dat de kosten van kinderen voorrang hebben boven het betalen van schulden of kosten van huisvesting of auto etc.

Een plicht om bij te dragen in de kosten van de kinderen geldt voor elke ouder, ook indien zelfs nooit is samengewoond.

Partneralimentatie

Partneralimentatie is gebaseerd op een lotsverbondenheid tussen de partners die is ontstaan door het huwelijk. Partneralimentatie is aan de orde als de inkomens na de scheiding van beide partners behoorlijk verschillen. Ex partners zijn vrij om samen afspraken te maken over de duur en de hoogte. Ook hier bestaan alimentatierichtlijnen. Het gaat dan op de eerste plaats over de vraag:

• Is er behoefte bij een partner. Wat is het inkomen en welke opties bestaan in redelijkheid om zelf geheel te voorzien in eigen levensonderhoud. Op die manier moet worden vastgesteld of en hoe lang er een redelijke behoefte is om een aanvullende bijdrage in de kosten van de vroegere partner te betalen.
• Welke ruimte bestaat er bij de andere partner om bij te dragen in de kosten van levensonderhoud van zijn of haar vroegere partner.

Het is belangrijk om te weten dat met betrekking tot de partneralimentatie nog wel wat regels zijn zoals:

• Vraagt één van de partijen na scheiding een bijstandsuitkering aan, dan zal de Gemeente onderzoeken of de ander een redelijk bedrag aan alimentatie betaalt;
• Bij een vaststelling of afspraak is het gebruikelijk om jaarlijks een indexering toe te passen;
• De wet bepaalt een maximumduur van 12 jaar maar in de praktijk is de duur vaak korter;
• Indien de betrokkenen geen kinderen hebben en minder dan vijf jaar getrouwd zijn geweest dan is de maximum duur korter ( zolang als het huwelijk duurde).
  
  

Wijziging van alimentatie

De uiteindelijk te betalen kinder- en/of partneralimentatie staat of valt bij de draagkracht. De alimentatieplichtige betaalt namelijk nooit meer alimentatie dan zijn draagkracht toestaat. Ook al is een hoger alimentatiebedrag wenselijk, gezien de kosten ten tijde van het samenzijn. Onder draagkracht wordt verstaan het bedrag dat een alimentatieplichtige volgens een berekening kan betalen volgens door rechters ontwikkelde normen. Dat zijn de zogenaamde Tremanormen.

Als op enig moment een bedrag aan alimentatie is vastgesteld, door onderling overleg of door een beslissing van de rechter, dan kan het nodig zijn het vastgestelde bedrag te veranderen. Eenmaal een bedrag vastgesteld betekent dus niet dat dit bedrag altijd maar moet worden betaald.

Gebeurtenissen die van invloed zijn op het inkomen of de draagkracht, kunnen aanleiding zijn voor zo een herziening. Bijvoorbeeld:

• ontslag of werkloosheid;
• hogere reiskosten of hypotheeklasten na een noodzakelijke verhuizing;
• kind verhuist naar de andere partner;
• het aangaan van nieuw of ander werk;
• pensionering;
• hertrouwen, samenwonen of een geregistreerd partnerschap aangaan.

Het zijn hierbij omstandigheden die zonder verwijt zijn ingetreden. Anders gesteld, men kan niet zo maar ander werk met minder inkomen aanvaarden om daarmee betaling van alimentatie te voorkomen.

Het incasseren van vastgestelde alimentatie

Het meest voor de hand ligt om in onderling overleg, al dan niet met behulp van een mediator te komen tot afspraken over de alimentatie. Voor kinderalimentatie is het veelal eenvoudiger dan voor partneralimentatie om met elkaar tot overeenstemming te komen. Het helpt daarbij soms om een formele berekening volgens de hiertoe bestaande normen te laten maken en aan de hand daarvan dan overleg met elkaar te voeren.

Afspraken moeten worden nagekomen dus ook betaling van een alimentatie. Als dat op enig moment niet wordt gedaan, dan dient toch eerst een uitspraak van een rechter te worden gevraagd om de verplichting tot alimentatie in een rechterlijke beslissing te laten opnemen. Daarmee wordt een zogenaamde titel voor inning van de alimentatie verkregen. Hiervoor is een advocaat nodig die een dergelijk verzoek bij de rechtbank indient.

In het geval dat een alimentatie wordt afgesproken bij een echtscheiding dan kan direct bij de echtscheidingsbeslissing aan de rechtbank worden gevraagd om de alimentatie vast te stellen. Dat kan ook als er onderlinge overeenstemming is over de hoogte van het bedrag.

Bij niet betaling kan de rechthebbende dan met de beslissing naar een incassobureau die hier speciaal voor is opgericht, het landelijke LBIO ( Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdrage). Zie: www.lbio.nl . Deze instantie gaat achter de betaling aan.

Indexering alimentatie

Vastgestelde bedragen van alimentatie worden jaarlijks volgens de wet geïndexeerd. Het is een verhoging van de bedragen die ongeveer gelijke trend houdt met de verhoging van het prijspeil in Nederland.

Alle bedragen die gelden in 2016 worden met ingang van 1 januari 2017 dus automatisch verhoogd met 2.1%.

Moeilijkheden

Discussies over alimentatie gaan over geld. Maar de achtergrond heeft altijd te maken met verbroken relaties en gevoelens die hierbij (nog) spelen. Het is daarom van belang om zo veel als mogelijk in goed overleg tot een afspraak te komen, waarbij de relevante omstandigheden die leiden tot een redelijk bedrag aan alimentatie worden besproken. Een mediator van het Mediationhuis kan hier behulpzaam in zijn. De afspraken die gemaakt worden kunnen dan bijvoorbeeld opgenomen worden in een ouderschapsplan.